Đầy bụng, khó tiêu là triệu chứng phổ biến thuộc nhóm rối loạn tiêu hóa chức năng, thường không gây nguy hiểm nhưng gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Theo các nghiên cứu từ Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (AGA), có đến 25–30% người trưởng thành gặp phải tình trạng này ít nhất 1 lần/tuần.
Thay vì sử dụng thuốc mỗi lần bị đầy bụng, người bệnh hoàn toàn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà dựa trên nguyên lý sinh lý tiêu hóa để giảm nhanh cảm giác khó chịu.
Nguyên nhân thường gặp gây đầy bụng, khó tiêu
Theo y học hiện đại, tình trạng đầy bụng, khó tiêu sau ăn có thể xuất phát từ một hoặc nhiều yếu tố sau:
- Rối loạn nhu động ruột: Do stress, thức ăn nhiều đạm – béo gây chậm lưu thông tiêu hóa.
- Thói quen ăn uống không hợp lý: Ăn nhanh, không nhai kỹ, ăn xong nằm ngay.
- Suy giảm hệ men tiêu hóa hoặc hệ vi sinh đường ruột: Sau khi dùng kháng sinh, ở người cao tuổi hoặc người có bệnh lý tiêu hóa mạn tính.
- Tác động từ hormone tiêu hóa: Ở phụ nữ mang thai hoặc người bị rối loạn nội tiết.
Lưu ý: Nếu triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần, lặp lại nhiều lần hoặc đi kèm nôn, sụt cân, bạn cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa.
9 mẹo chữa đầy bụng khó tiêu tại nhà – Được kiểm chứng bởi chuyên gia
1. Uống nước ấm gừng
Cơ sở khoa học: Gừng chứa gingerol và shogaol – hoạt chất có tính kháng viêm nhẹ, giúp thư giãn cơ trơn ruột.
- Cách thực hiện: Thái 3–5 lát gừng tươi, hãm với 200ml nước sôi trong 5 phút. Uống sau ăn 30 phút.
2. Xoa bóp bụng theo chiều kim đồng hồ
- Tác động cơ học nhẹ nhàng giúp tăng tuần hoàn và giảm tích tụ khí trong ống tiêu hóa.
- Nên thực hiện 2 lần/ngày, đặc biệt sau các bữa ăn chính.
3. Vận động nhẹ sau ăn (đi bộ, yoga)
- Nghiên cứu trên Tạp chí Clinical Gastroenterology & Hepatology cho thấy: đi bộ 15 phút sau ăn có thể rút ngắn thời gian làm rỗng dạ dày lên tới 30%.
- Tránh nằm ngay sau khi ăn – đây là yếu tố làm tăng nguy cơ đầy bụng và trào ngược.
>>> Xem thêm cách xì hơi khi đầy bụng
4. Ăn chuối, đu đủ chín – Hỗ trợ nhuận tràng và tiêu hóa protein
- Chuối: Giàu pectin – chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân, tăng nhu động ruột.
- Đu đủ: Chứa papain – enzym thủy phân protein giúp dễ tiêu.
5. Bổ sung men vi sinh hoặc enzym tiêu hóa (theo hướng dẫn dược sĩ)
- Đối tượng nên dùng: Người hay bị loạn khuẩn đường ruột, đã từng dùng kháng sinh, hoặc người cao tuổi.
- Nên chọn sản phẩm có chứa Bifidobacterium, Lactobacillus hoặc enzym tiêu hóa như amylase, lipase.
6. Uống trà bạc hà hoặc thì là – Tác dụng thư giãn hệ tiêu hóa
- Menthol trong bạc hà và anethole trong thì là đều có hiệu quả trong việc giảm co thắt ruột, đã được ghi nhận trong nhiều tài liệu Đông – Tây y.
- Không áp dụng với người có tiền sử trào ngược dạ dày thực quản.
7. Điều chỉnh chế độ ăn uống
- Ăn chậm, nhai kỹ, chia nhỏ 5–6 bữa/ngày
- Hạn chế thực phẩm sinh hơi (đậu, bắp cải, đồ chiên rán) và đồ uống có gas
- Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo loãng, rau luộc, nước ép trái cây không đường
8. Uống nước ấm + giữ cơ thể không bị lạnh bụng
- Uống nước ấm kết hợp với việc giữ vùng bụng ấm làm giảm co thắt, cải thiện tiêu hóa tự nhiên.
- Có thể dùng túi chườm ấm 1–2 lần/ngày nếu bụng căng tức.
9. Cân bằng giấc ngủ và tinh thần
- Mối liên hệ giữa stress – não – ruột đã được chứng minh: căng thẳng làm giảm tiết enzym tiêu hóa, giảm nhu động ruột.
- Nên ngủ đủ 7–8 tiếng, tập hít thở sâu hoặc thiền để cải thiện chức năng tiêu hóa.
Khi nào tình trạng đầy bụng khó tiêu cần đến gặp bác sĩ?
- Triệu chứng kéo dài trên 2 tuần dù đã điều chỉnh chế độ ăn
- Có biểu hiện đi kèm: đau bụng dữ dội, nôn nhiều, tiêu chảy hoặc táo bón mạn tính
- Tiền sử: viêm loét dạ dày, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích
Kết luận
Các mẹo chữa đầy bụng khó tiêu tại nhà là phương pháp hữu ích, phù hợp với người gặp tình trạng nhẹ và không có dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, cần hiểu rõ nguyên nhân gây đầy bụng là gì, để lựa chọn giải pháp đúng – tránh lạm dụng mẹo dân gian nếu không có hiệu quả.
Dược sĩ chuyên môn hoặc bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ là người đồng hành phù hợp nhất khi bạn cảm thấy tình trạng kéo dài bất thường hoặc ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Tác giả: Đội ngũ biên tập Nhà Thuốc Ngọc Châu
